Στην ερώτηση βουνό ή θάλασσα δεν υπήρξε ποτέ χώρος για δεύτερη σκέψη, ακόμα και αν λατρεύω τους περιπάτους στα δάση, ανάμεσα σε πανύψηλα δέντρα ακούγοντας το κελάηδημα των πουλιών, η θάλασσα και ο βυθός της είναι ο τόπος που θα βρίσκεται πάντα η καρδιά μου.
Με στολή και μεγάλα πέδιλα ή απλά με μάσκα και μίαν ανάσα, η ανακάλυψη του βυθού είναι η ανακάλυψη ενός ολόκληρου νέου κόσμου. Μία εξερεύνηση που γίνεται ταυτόχρονα και βαθύτατα εσωτερική, καθώς στην ελεύθερη κατάδυση μόνος σύμμαχος είναι ο ίδιος σου ο εαυτός.
Δεν ξέρω αν είναι τόσο το μπλε που με συναρπάσει, αν και σίγουρα είναι και αυτό, όσο όμως εκείνο το χωρίς χρώμα. Μέσα στο νερό, εκεί όπου το φως του ήλιου δεν φτάνει, στο «εκτός», στο «έξω» από όσα ο άνθρωπος ορίζει ως «κανονικά», μακριά από κάθε είδους διακρίσεις, καταπιέσεις, αδικίες, ασχήμια.
(“Sofía dreams of mermaids” – 2020 by Daan Verhoeven)
Μέσα στο νερό, με μίαν ανάσα, με σύμμαχο τον εαυτό σου και τις δικές σου δυνάμεις, εκεί που ανακαλύπτεις, κυρίως και πέραν από όλα τα υπόλοιπα, εσένα τον ίδιο, το δικό σου μικρό συμπάν, τον πυρήνα σου, η θάλασσα σε αγκαλιάζει με την γαλήνη της και δημιουργεί μία ασπίδα ασφάλειας, ένα συναίσθημα πέραν από όσα μπορεί κανείς να περιγράψει.
Ο βυθός σου δίνει το χώρο να ανακαλύψεις εσένα τον ίδιο και την ομορφιά που βρίσκεται γύρω σου.
Κάτω από την επιφάνεια ο μοναδικός ήχος που αντιλαμβάνεσαι είναι αυτός από τις μπουρμπουλήθρες που αφήνεις σταδιακά και με προσοχή να φύγουν ανάμεσα από τα χείλη σου. Ο ήχος του βυθού είναι ο ήχος που κουβαλάς μέσα σου. Αδειάζοντας τις σκέψεις, τις ανησυχίες, τον θόρυβο που σου φυτεύει η καθημερινότητα της σύγχρονης ζωής σου, ο βυθός σου δίνει το χώρο, την ηρεμία, να ανακαλύψεις εσένα τον ίδιο και κατ’ επέκταση την ομορφιά που βρίσκεται γύρω σου.
(“Vertigo” – 2021 by Daan Verhoeven)
Δεν είναι μόνο η αίσθηση της έλλειψης βάρους, που οφείλεται απλά στην αλατότητα του θαλάσσιου νερού, είναι η αίσθηση της απελευθέρωσης από οτιδήποτε άλλο σε βαραίνει. Δεν φοράς ρούχα, δεν κρύβεις το σώμα σου, ούτε το πρόσωπο σου με μακιγιάζ, δεν φτιάχνεις τα μαλλιά σου, είσαι και πάλι στη φυσική σου μορφή.
Η θάλασσα καλύπτει το 71% της επιφάνειας της γης και στο μεγαλύτερο μέρος ο βυθός της παραμένει ανεξερεύνητος. Οι ωκεανοί φιλοξενούν ένα ευρύ φάσμα μορφών ζωής, ενώ το ηλιακό φως φωτίζει μόνο τα ανώτερα στρώματα, το μεγαλύτερο μέρος του ωκεανού βρίσκεται σε μόνιμο σκοτάδι.
(“Hanako in blue” 2022 by Daan Verhoeven)
Ο πολύχρωμος βυθός που έχουμε συχνά στο μυαλό μας λόγω διαφόρων απεικονίσεων του σε βιβλία ή στην οθόνη δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Πέραν από τους κοραλλιογενείς υφάλους που απέχουν λίγα μόνο μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας και στολίζονται πράγματι από μια πανδαισία χρωμάτων, ο βυθός, όπως διαπιστώνει κανείς φορώντας απλώς μία μάσκα το καλοκαίρι για να δει λίγο πιο πέρα από τα πόδια του, είναι κυρίως μπλε όπου έχει φως και οι αποχρώσεις εναλλάσσονται σε βαθύ μπλε, γκρι, καφέ, ίσως βαθύ πράσινο και τέλος μια απόχρωση σκούρου μπλε, σχεδόν μαύρου.
(“Anna freediving Dean’s Blue Hole” 2017 by Daan Verhoeven)
Γεγονότα τυχαία στη ζωή μας – ή όχι και τόσο τυχαία – μας φέρνουν πιο κοντά στη θάλασσα ή μας απομακρύνουν εντελώς από αυτή. Σε κάθε περίπτωση όλοι απολαμβάνουμε να την κοιτάμε, να χανόμαστε στην απεραντοσύνη της, στην ηρεμία ή στην… τρικυμία της, συνεπαρμένη από την ομορφιά της, με δέος για τη δύναμη της.
Εκείνος που τολμάει να γνωρίσει το κάτω από την επιφάνεια της, έρχεται σε επαφή με τη θάλασσα μέσα του και ταυτόχρονα κατανοεί γιατί η ιστορία και η τέχνη είναι γεμάτη με μύθους και έρωτα για αυτήν και τον βυθό της. Εκείνο το μυστηριώδες, το άπιαστο, το έξω και τελικά, το τόσο βαθιά μέσα στον ίδιο τον άνθρωπο.
*Η φωτογραφία του θέματος και τα βίντεο που συνοδεύουν το κείμενο είναι του Daan Verhoeven (γνωστός φωτογράφος βιντεογράφος/υποβρύχιων λήψεων).
**Η ελεύθερη κατάδυση απαιτεί σωστή προετοιμασία και γίνεται πάντα με ζευγάρι!
