Στην ιστοσελίδα μας έχουμε φιλοξενήσει αρκετές φορές τον Βίνσεντ βαν Γκογκ, είτε λόγω των έργων του, είτε λόγω των ξέφρενων δημοπρασιών που γίνονται για τα έργα του. Το γνωρίζατε όμως πως κάποτε (συγκεκριμένα το 1935) ο σπoυδαίος ολλανδός ζωγράφος είχε αναστατώσει ένα ολόκληρο μουσείο με… το κομμένο αυτί του; Γιαυτό βέβαια οφείλεται ο νεαρός τότε ζωγράφος Χιού Τρόι και η φάρσα που μηχανεύτηκε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέα Υόρκης (MoMA).
Πρέπει να σημειωθεί πως παρά την τεράστια υστεροφημία του, ο βαν Γκογκ δεν ήταν ένας καταξιωμένος καλλιτέχνης την εποχή που έζησε, ακόμα και στην πιο δημιουργική περίοδό του. Πολλοί μάλιστα θεωρούσαν πως ο περίφημος πίνακας, όπου έχει κόψει το αυτί του, ήταν προϊόν ενός εκκεντρικού μέθυσου, που έχασε το όργανο ακοής του σε κάποιο ατύχημα που προκάλεσε ο ίδιος.
Η υστεροφημία ενός εκκεντρικού καλλιτέχνη
Ωστόσο το γεγονός αυτό ήταν το έναυσμα για την πτώση και άνοδό του, με αυτή τη σειρά. Ένα χρόνο μετά την αφίρεση του αυτιού του, εισήχθη αυτοβούλως σε μια ψυχιατρική κλινική, όπου εκεί όμως δημιούργησε τον μεγαλύτερο όγκο των έργων του. Ανάμεσα στα αυτά ήταν και η «Έναστρη Νύχτα». Ο άδοξος θάνατός του στα 37 το 1890 οδήγησε σε μια αναπάντεχη μυθοποίηση της προσωπικότητάς του και σε ένα αυξημένο ενδιαφέρον από το κοινό, που επιθυμούσε να μάθει όσα μπορούσε για τον εκκεντρικό καλλιτέχνη, αρκετές φορές όμως με μπόλικες δόσεις υπέρβολής, σε σημείο που να ερμηνεύσει ακόμα και τα πιο ιστορικά έργα του ως μια επέκταση της ψυχιατρικής του ασθένειας.
Το «πραγματικό» κομμένο αυτί του βαν Γκογκ στο MoMA
Ωστόσο οι συνθήκες της εποχής, οικονομικές και πολιτικές, δεν επέτρεπαν στο απλό κοινό να έχει πλήρη πρόσβαση στα έργα και τα γεγονότα της ζωής του Βίνσεντ βαν Γκόγκ. Ο κόσμος ήξερε περισσότερα για τον καλλιτέχνη μέσα από ιστορίες που διαδόθηκαν από στόμα σε στόμα, παρά για τους πίνακες που δημιούργησε.
Ένδειξη της παραπάνω κατάστασης αποτέλεσε η μεγαλειώδης και σπάνια έκθεση των έργων του βαν Γκογκ που φιλοξένησε το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στην Νέα Υόρκη το 1935. Ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τον κόσμο να θαυμάσει τους πίνακες, αλλά το ενδιαφέρον του κοινού παρέμενε στο κομμένο αυτί του ζωγράφου. Περίπου 123.000 σύρρευσαν στο Μουσείο, όχι όμως για τους ακριβώς σωστούς λόγους.
Έτσι ένας νεαρός καλλιτέχνης ονόματι Χιού Τρόι, γνωστός στους κύκλους της τέχνης για τις χιουμοριστικές καλλιτεχνικές παρεμβάσεις του, πήρε την κατάσταση στα χέρια του. Ενοχλημένος από το κοινό που ενδιαφερόταν μόνο επιδερμικά για τον μεγάλο ζωγράφο, σμίλεψε αριστοτεχνικά ένα κομμάτι κορνμπιφ ώστε να μοιάζει με ένα αυτί και το τοποθέτησε σε μια προθήκη στο μουσείο με μια ταμπέλα να αναγράφει πως πρόκεται για το αυτί που έκοψε ο βαν Γκογκ το 1888. Εσπευσμένα οι περισσότεροι επισκέπτες του MoMA παράτησαν τους πίνακες του καλλιτέχνη και συγκεντρώθηκαν γύρω από το «έκθεμα», μέχρι να το αφαιρέσουν οι αρχές.
Για τον Χιου Τρόι, η φάρσα δούλεψε ρολόι βέβαια, καθώς έδωσε την δυνατότητα στους πιο φιλότεχνους επισκέπτες να θαυμάσουν με την ησυχία τους την έκθεση.
