Ένα θεατρικό έργο μιας άλλης εποχής, ρομαντικής αλλά όχι τόσο αθώας, ανεβαίνει τη φετινή περίοδο στο Από Μηχανής Θέατρο, στο Μεταξουργείο. Ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Γιάννης Νταλιάνης επέλεξε την κωμωδία ηθών «Η Κληρονομιά» του Πιερ ντε Μαριβώ ώστε να θίξει το θέμα των αποστάσεων, όπως ο ίδιος είπε στο CalendArt.
Βρεθήκαμε στην επίσημη πρεμιέρα του έργου, την Κυριακή 14 Νοεμβρίου, σε μια ζεστή και φιλόξενη αίθουσα που ζεστάθηκε ακόμα περισσότερο από το ευγενικό και έξυπνο χιούμορ της παράστασης, με στοχευμένες… πινελιές επικαιροποίησης από τον σκηνοθέτη.
«Η Κληρονομιά» αποτελεί μια δοκιμασία, ένα ισχυρό crash test του έρωτα. Σε μια εποχή μεγάλης οικονομικής και πολιτικής κρίσης όπως αυτή που περνούσε η Γαλλία στα μέσα του 18ου αιώνα (που οδήγησε τελικά στη Γαλλική Επανάσταση) και ενώ το τραπεζικό σύστημα είχε καταρρεύσει, δεν είναι τόσο απλό να θυσιάσει κανείς 200 χιλιάδες φράγκα προκειμένου να διατηρήσει εντελώς ακηλίδωτο τον έρωτά του. Ένας έρωτας που στον κόσμο του Μαριβώ δυσκολεύεται πάντα να εκφραστεί απερίφραστα γιατί εκτός από τα όποια εξωτερικά εμπόδια, υψώνεται μπροστά του ο εγωισμός, η δειλία, και ο φόβος να ξανοιχτούμε στον ωκεανό των συναισθημάτων.
«Η Κληρονομιά είναι ένα έργο αποστάσεων»
«Πριν την υγειονομική κρίση, είχα ξεχωρίσει αυτό το έργο γιατί βρήκα πολύ ενδιαφέρον το στοιχείο του λόγο σε αυτό. Οι ήρωες ακριβολογούν και μέσα από την ακρίβεια ψεύδονται, όπως συμβαίνει πολλές φορές στη ζωή, στην πολιτική κυρίως, αλλά και στον έρωτα. Εκεί όμως τα ψέματα δεν περνούν τελικά… Το ονόμασα έργο των αποστάσεων, αφού οι χαρακτήρες τηρούν αποστάσεις μεταξύ τους λόγω της κληρονομιάς, αφού δεν μπορούν να παντρευτούν αυτόν που θέλουν να παντρευτούν, αλλά και εξαιτίας της δειλίας και του εγωισμού τους, καθώς δεν θέλουν να παραδεχτούν τον έρωτά τους και να αποδεχτούν ότι νιώθουν κάτι για τον άλλο. Αυτοί οι λόγοι που πάντα μπαίνουν εμπόδια στον έρωτα με γοήτευσαν», μας είπε ο Γιάννης Νταλιάνης.
Πράγματι, μόλις κλείνουν τα φώτα, ο θεατής μεταφέρεται αυτομάτως σε μια άλλη, πολύ μακρινή εποχή. Σε μια εποχή που το πάθος και ο πόθος καταπνίγονται από τα κοινωνικά πρέπει, οι εραστές μιλούν ο ένας στον άλλο στον πληθυντικό και μετά βίας αγγίζονται, προκαλώντας στους θεατές γέλιο μόνο και μόνο με την αντίθεση της σημερινής εποχής.
Το γέλιο, όμως, έρχεται αβίαστα από το εύστοχο, ευγενικό και σαρκαστικό συνάμα χιούμορ του Μαριβώ. Οι ήρωές του δεν έχουν κανένα ελάττωμα, κανένα παράξενο χαρακτηριστικό που να προκαλεί το γέλιο. Αυτό που προκαλεί την ευχαρίστηση στους θεατές είναι η συζήτηση, που γεννιέται μέσα από ένα τέχνασμα, αυθεντική και ικανή να συγκινήσει.
«Μόλις ξέσπασε η πανδημία, οι αποστάσεις έγιναν υποχρεωτικές. Έτσι κι εμείς προσθέσαμε αυτό το στοιχείο στην παράσταση, κάτι που δεν ήταν δύσκολο καθώς και την εποχή του Μαριβώ υπήρχε παρόμοια υγειονομική και οικονομική κρίση, ούτως ώστε να επικοινωνήσουμε το χθες με το σήμερα», είπε ο κ Νταλιάνης. Ωστόσο, δήλωσε αισιόδοξος ότι αυτές οι υποχρεωτικές αποστάσεις θα καταργηθούν και δεν θα επιστρέψουμε στην εποχή του έργου: «Πιστεύω ότι θα καταφέρουμε να τα ξεπεράσουμε όλα αυτά και να βγούμε πιο ώριμοι. Δυστυχώς στην Ελλάδα έχουμε καταφέρει να μη μαθαίνουμε από τα λάθη του παρελθόντος, ας ελπίσουμε ότι αυτή τη φορά θα το κάνουμε».
«Οι κοινωνικές μάσκες μάς εμποδίζουν να κάνουμε αυτό που θέλουμε»
«Είναι ένα κλασικό έργο και τα κλασικά έργα ακουμπάνε σε κάθε πραγματικότητα. Στο συγκεκριμένο ο σκηνοθέτης μας έχει φροντίσει να κάνει τη σύνδεση με το τότε και να προσθέσει με αριστοτεχνικό και χειρουργικό τρόπο σημερινά στοιχεία. Το έργο γράφτηκε σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης αλλά και καραντίνας, όπως και η σημερινή, αλλά νομίζω ότι είναι ανεξάντλητο να βρεις σε κάθε εποχή συνάψεις», είπε από την πλευρά της η ηθοποιός και πρωταγωνίστρια της παράστασης, Μαριλίτα Λαμπροπούλου.
Όσον αφορά τις αποστάσεις που εμπεριέχονται στο έργο, ανάμεσα στους ήρωες, σχολίασε: «Η απόσταση μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Η μία είναι με τις μάσκες που φοράμε για την πανδημία, όμως υπάρχουν και οι κοινωνικές μάσκες που μας αποστασιοποιούν, ή οι ψυχολογικές, όπως ο εγωισμός και η δειλία, πίσω από τις οποίες κρύβουμε τα συναισθήματά μας, κάτι που μας εμποδίζει εντέλει να κάνουμε αυτό που θέλουμε».
Μέσα από τα έργα του ο Μαριβώ δείχνει μια ιδιαίτερη προτίμηση στην απεικόνιση της ερωτικής ψυχολογίας, και μεγαλουργεί στην ανάλυση της ερωτικής κατάκτησης. Στην «Κληρονομιά» το συμφέρον και ο έρωτας συγκρούονται, αλλά και συμμαχούν ταυτόχρονα, ώστε το ζευγάρι να ενωθεί, παρά τον σκληρό όρο που έθεσε ο αποθανών. Μέσα από τις συγκρούσεις και τις ραδιουργίες, ξεπηδά αυτούσιος ο χαρακτήρας του καθενός, απογυμνωμένος από τις κοινωνικές νόρμες και το savoir vivre και εκτεθειμένος παρά τα πρωτόκολλα συμπεριφοράς και ευγενείας.
Ο Μαριβώ στο έργο του παραμένει ένας θεατής, ενίοτε ειρωνικός, όταν π.χ. θέτει επί σκηνής τη γυναικεία πονηριά, ωστόσο γνωρίζει σε βάθος όλα τα τεχνάσματα στα οποία καταφεύγει ο έρωτας: τη γοητεία της τρυφερότητας και την ακατανίκητη έλξη του πάθους.
Στις κριτικές της εποχής ότι επαναλαμβάνει το ίδιο θέμα, την έκπληξη της εμφάνισης του έρωτα, με διαφορετικές παραλλαγές, ο ίδιος απάντησε: “Έψαξα μέσα στην ανθρώπινη καρδιά, παντού όπου θα μπορούσε κρυφτεί ο έρωτας όταν φοβάται να αποκαλυφθεί και καθεμιά από τις κωμωδίες μου έχει ως στόχο να βρει και να αποκαλύψει τον κρυμμένο, ανομολόγητο έρωτα. Στα έργα μου, άλλοτε αναφέρομαι σε έναν έρωτα που τον αγνοούν και οι δυο εραστές, άλλοτε σε έναν έρωτα που αισθάνονται αλλά θέλουν να αποκρύψουν ο ένας από τον άλλο, άλλοτε σε έναν συνεσταλμένο έρωτα που δεν τολμά να ομολογηθεί και άλλοτε, τέλος, σε έναν έρωτα αβέβαιο και ενδεχομένως ακόμη απροσδιόριστο, έναν έρωτα που μόλις γεννιέται, για να το πούμε έτσι, για τον οποίο οι ήρωες αμφιβάλλουν ακόμη χωρίς να είναι σίγουροι και ψάχνουν τα κατάβαθα της ψυχής τους πριν να τον αφήσουν να εκδηλωθεί».
«Ο έρωτας μαζί με το χιούμορ μπορεί να καταπολεμήσει το μοιραίο»
Σε σχέση με το σήμερα και τα σύγχρονα ερωτικά ήθη, είναι αυτός ο ρομαντικός έρωτας του Μαριβώ ο ιδεατός; «Δεν θα το έλεγα. Πάντα υπάρχουν και πεζοί, και μικροί, και ευτελείς, αλλά και μεγάλοι, πραγματικοί έρωτες. Ο έρωτας του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας είναι ένας έρωτας της Αναγέννησης και όχι του Ρομαντισμού, της εποχής του Μαριβώ. Πάντα υπάρχει ο έρωτας και πάντα είναι κάτι που μας αναζωογονεί. Είναι η μόνο δύναμη μαζί με το χιούμορ που μπορεί να πολεμήσει το μοιραίο», καταλήγει ο Γιάννης Νταλιάνης.
«Στο τέλος οι έρωτες του Μαριβώ εκπληρώνονται, μπορεί όχι για πολύ βέβαια, κανείς δεν ξέρει πόσο θα διαρκέσει ο έρωτας. Η δυσκολία στον έρωτα υπάρχει στην εποχή μας. Οι νέες γενιές πιο δύσκολα δείχνουν τον έρωτά τους, όμως λόγω των περιορισμών που ζήσαμε το τελευταίο διάστημα, οι άνθρωποι έχουν μια επιθυμία να ζωντανέψουν ξανά, οπότε αυτό πιστεύω θα συμπαρασύρει και τον έρωτα σιγά σιγά. Θα γίνουν λιγότεροι συγκρατημένοι και περισσότερο αυθόρμητοι», συμπλήρωσε η Μαριλίτα Λαμπροπούλου.
Οι συντελεστές της παράστασης
Παίζουν:
Κόμισα: Μαριλίτα Λαμπροπούλου
Μαρκήσιος: Νίκος Νίκας
Ιππότης: Γιάννης Σοφολόγης
Ορτάνς Παρή Τρίκκα
Λιζέτ: Μπίλιω Μαρνέλη
Λεπίν: Γιώργος Κορομπίλης
Συμμετέχουν η Τζίντζερ και ο Φρέντ
Μετάφραση: Ανδρέας Στάικος
Σκηνοθεσία: Γιάννης Νταλιάνης
Σκηνικά-Κοστούμια: Άρτεμις Φλέσσα
Φωτισμοί: Γιώργος Αγιαννίτης
Μουσική: Κώστας Λώλος
Κίνηση: Μπίλιω Μαρνέλη
Φωτογραφία-βίντεο: Πάτροκλος Σκαφιδάς
Κομμώσεις: Σοφία Σπυροπούλου
Βοηθός σκηνοθέτη: Χρύσα Νταή
Ημέρες και ώρες παραστάσεων
Παρασκευή και Σάββατο 21:00
Κυριακή 20:00
Τιμές εισιτηρίων
Κανονικό: 15 ευρώ
Μειωμένο: 12 ευρώ (ΑΜΕΑ, ανέργων, φοιτητικό, άνω των 65)
